شناخت اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک از جمله اطلاعات مهمی می باشد که باید هر راننده ای از آن اطلاع داشته باشد. شاید بپرسید که آگاهی از اجزای گیربکس چه لزومی دارد؟ شناخت قطعات گیربکس می تواند به شما در استفاده بهینه تر، شناسایی خرابی ها و خرید بهتر کمک بکند.
همانطور که بارها به آن اشاره کردیم، گیربکس اتوماتیک از فناوری های مهم و حیاتی در خودروهای امروزی محسوب می شود که رانندگی را راحت تر کرده است. این سیستم به راننده اجازه می دهد بدون نیاز به تعویض دنده به صورت دستی، به راحتی و با سرعت مناسب رانندگی نماید. با این وجود، بسیاری از رانندگان اطلاعات دقیقی درباره اجزای گیربکس اتوماتیک و نحوه عملکرد آن ندارند. این موضوع به ویژه زمانی اهمیت پیدا می کند که خودرو دچار مشکل شود یا نیاز به نگهداری و تعمیرات داشته باشد.
تعمیرگاه تخصصی میلاد گیربکس در تهران، با سال ها تجربه در زمینه تعمیر و نگهداری انواع گیربکس اتوماتیک، آماده ارائه خدمات تخصصی به شما عزیزان می باشد. این مجموعه با بهره گیری از فناوری های روز و تیمی مجرب، مشکلات گیربکس خودرو را به بهترین نحو شناسایی و رفع می نماید. این مجموعه در این مقاله، به بررسی اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک پرداخته و عملکرد هر یک را به زبان ساده و قابل فهم برای همه توضیح خواهد داد.
گیربکس اتوماتیک چیست؟
گیربکس اتوماتیک یکی از پیچیده ترین سیستم های مهندسی در خودرو است که ترکیبی از علوم فیزیک، هیدرولیک، الکترونیک و مکانیک را در خود جای داده است. این سیستم از صدها قطعه متحرک و ثابت، مجموعه ای از حسگرها، شیرهای برقی، پمپ ها، کلاچ ها و چرخ دنده ها تشکیل شده که همه آنها درون مایع هیدرولیک غوطه ور بوده و توسط واحد کنترل الکترونیکی، معروف به TCM، مدیریت می شوند.
وظیفه اصلی گیربکس اتوماتیک انتقال قدرت موتور به چرخ ها به گونه ای است که سرعت چرخش موتور در محدوده بهینه باقی بماند. اگر موتور به طور مستقیم به چرخ ها متصل باشد، سرعت چرخ ها بسیار بالا خواهد بود و کنترل خودرو دشوار می شود. گیربکس با استفاده از نسبت های مختلف دنده، سرعت موتور را کاهش داده و گشتاور لازم برای حرکت خودرو را تأمین می نماید.
در مقایسه با گیربکس دستی، گیربکس اتوماتیک نیازی به دخالت مستقیم راننده برای تعویض دنده ندارد و این کار را به صورت خودکار و نرم انجام می دهد. برای مثال، هنگام رانندگی در ترافیک یا سربالایی ها، گیربکس اتوماتیک با تشخیص شرایط، دنده را به طور مناسب تغییر می دهد تا مصرف سوخت بهینه شده و تجربه رانندگی راحت تری فراهم شود. امروزه انواع مختلفی از گیربکس های اتوماتیک وجود دارد؛ از جمله گیربکس های متغیر پیوسته (CVT)، دوکلاچه و گیربکس های اتوماتیک سنتی که هر یک ساختار و عملکرد خاص خود را دارا می باشند. در این مقاله تمرکز بیشتر بر روی اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک است که در بسیاری از خودروهای سواری استفاده می شود.
اجزای گیربکس اتوماتیک
گیربکس اتوماتیک از بخش های متعددی تشکیل شده است که هر یک نقش ویژه ای در عملکرد کلی سیستم ایفا می کنند. پیش از پرداختن به جزئیات هر بخش، لازم است بدانیم که گیربکس چگونه به موتور اجازه می دهد تا با سرعت مناسب بچرخد و نیرو را به چرخ ها منتقل کند. این سیستم به طور مداوم و بدون وقفه فعالیت می کند تا خودرو در هر شرایطی، از حرکت آرام در ترافیک گرفته تا شتاب گیری سریع، بهترین عملکرد را داشته باشد.
گیربکس اتوماتیک در واقع یک سیستم هیدرولیکی است که با استفاده از فشار روغن، نیرو را از موتور گرفته و به بخش های مختلف منتقل می نماید. مایع هیدرولیک در این سیستم نقش حیاتی دارد و باعث می شود اجزای گیربکس اتوماتیک به صورت هماهنگ و روان کار کنند.
اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک عبارتند از:
- مجموعه دنده سیاره ای
- باند ترمز
- بسته کلاچ
- پمپ روغن
- کامپیوتر گیربکس (واحد کنترل الکترونیکی). توصیه می کنیم برای درک بهتر این قطعه مقاله بررسی کامپیوتر گیربکس را مطالعه نمایید.
هر یک از این اجزا در ادامه به صورت مفصل مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
مجموعه دنده سیاره ای گیربکس اتوماتیک
مجموعه دنده سیاره ای یکی از قدیمی ترین و در عین حال مهم ترین اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک است که بیش از دو هزار سال پیش توسط یونانیان اختراع شده است. این چرخ دنده ها شامل یک چرخ دنده مرکزی به نام خورشید، چندین چرخ دنده کوچک به نام سیاره ای که اطراف خورشید می چرخند و یک چرخ دنده حلقه ای خارجی هستند که مجموعه را احاطه کرده است.
در گیربکس اتوماتیک، این مجموعه وظیفه ایجاد نسبت های مختلف دنده را بر عهده دارد. به عنوان مثال، هنگامی که خودرو در حالت دنده یک حرکت می کند، چرخ دنده ها به گونه ای تنظیم می شوند که سرعت چرخش چرخ ها کاهش یافته و گشتاور افزایش یابد. در دنده های بالاتر، نسبت ها تغییر می کند تا سرعت خودرو افزایش یافته و مصرف سوخت بهینه گردد. در خودروهای قدیمی مانند فورد مدل T، از این نوع دنده ها برای گیربکس دستی استفاده می شد و بعدها در گیربکس های اتوماتیک نیز به کار گرفته شد. امروزه، مجموعه دنده سیاره ای به دلیل قابلیت ایجاد نسبت های دنده متنوع و تعویض نرم، در اکثر گیربکس های اتوماتیک کاربرد دارد. نکته قابل توجه تعمیر آن می باشد. به دلیل مهندسی خاص آن جهت تعمیر گیربکس اتوماتیک باید به تعمیرگاه های تخصصی مراجعه نمایید.
باند ترمز گیربکس اتوماتیک
باند ترمز یکی از اجزای کلیدی گیربکس اتوماتیک است که نقش مهمی در کنترل تعویض دنده ها ایفا می کند. این باندها به دور قطعات خاصی از مجموعه دنده سیاره ای پیچیده شده و با فعال شدن، آن قطعات را ثابت نگه می دارند. عملکرد باند ترمز به گونه ای است که در زمان تعویض دنده، با قفل کردن یا آزاد کردن بخش هایی از مجموعه دنده، نسبت دنده مورد نظر ایجاد می شود. این عملکرد موجب می شود تعویض دنده ها به صورت نرم و بدون لرزش انجام شود. برای مثال، هنگام شتاب گیری ناگهانی، باند ترمز به سرعت فعال می شود تا تعویض دنده سریع و بدون لغزش انجام شود و راننده تجربه ای روان و بدون تکان داشته باشد. همچنین در هنگام کاهش سرعت، این باندها به کنترل بهتر خودرو کمک می کنند.
بسته کلاچ در گیربکس اتوماتیک
بسته کلاچ به عنوان یکی از اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک در گیربکس اتوماتیک شامل چندین صفحه اصطکاکی است که داخل یک درام قرار دارند. این صفحات با فشار روغن هیدرولیک به یکدیگر فشرده می شوند و باعث اتصال یا قطع انتقال نیرو بین بخش های مختلف گیربکس می گردند. زمانی که بسته کلاچ فعال می شود، صفحات اصطکاکی قفل شده و انتقال نیرو از موتور به چرخ دنده ها برقرار می شود. در زمان تعویض دنده، این فشار کاهش یافته و صفحات از هم جدا می شوند تا دنده جدید فعال شود. مثلاً هنگام توقف خودرو، بسته کلاچ به گونه ای عمل می کند که موتور از چرخ ها جدا شود تا خودرو بدون خاموش شدن موتور متوقف بماند. این عملکرد باعث می شود رانندگی با گیربکس اتوماتیک راحت تر و ایمن تر باشد.
پمپ روغن گیربکس اتوماتیک
پمپ روغن قلب سیستم هیدرولیکی گیربکس اتوماتیک است که وظیفه گردش مایع گیربکس را بر عهده دارد. این پمپ معمولاً توسط موتور خودرو به حرکت درآمده و فشار لازم برای عملکرد صحیح اجزای گیربکس را تأمین می کند. مایع گیربکس علاوه بر انتقال نیرو، نقش روانکاری و خنک کنندگی قطعات متحرک را نیز ایفا می نماید. در صورتی که پمپ روغن به درستی کار نکند، ممکن است فشار هیدرولیک کاهش یافته و عملکرد گیربکس دچار مشکل شود. این موضوع می تواند منجر به تعویض دنده نامناسب، افزایش سایش قطعات و در نهایت خرابی گیربکس گردد. حجم چنین خرابی هایی نیز می تواند منجر به تعویض گیربکس شود که در صورت نیاز می توانید از خدمات ارائه گیربکس اتوماتیک استوک میلاد استفاده نمایید.
کامپیوتر گیربکس
واحد کنترل گیربکس یا TCU (Transmission Control Unit) مغز متفکر سیستم و از اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک است. این واحد الکترونیکی با دریافت اطلاعات از حسگرهای مختلف خودرو مانند سرعت موتور، سرعت خودرو، فشار روغن و موقعیت دنده، تصمیم می گیرد که چه زمانی و چگونه دنده ها باید تعویض شوند. TCU با ارسال فرمان به اجزای مختلف گیربکس مانند بسته کلاچ و باند ترمز، تعویض دنده ها را به صورت بهینه و نرم انجام می دهد. این واحد همچنین می تواند سبک رانندگی فرد را شناسایی کرده و تنظیمات خود را بر اساس آن تغییر دهد تا مصرف سوخت کاهش یافته و عملکرد خودرو بهبود یابد.
برای نمونه، اگر راننده به آرامی رانندگی نماید، TCU تعویض دنده ها را نرم تر و دیرتر انجام می دهد، اما در رانندگی پرشتاب، دنده ها سریع تر و با دقت بیشتری تعویض می شوند. نگهداری و به روز رسانی نرم افزار این واحد کنترل برای حفظ عملکرد صحیح گیربکس اتوماتیک ضروری است.
آشنایی با این اجزا و نحوه عملکرد آنها به رانندگان کمک می کند تا در صورت بروز هرگونه مشکل، سریع تر اقدام نمایند و از آسیب های جدی تر جلوگیری کنند. همچنین نگهداری منظم و مراجعه به تعمیرگاه های تخصصی مانند میلاد گیربکس نقش مهمی در افزایش عمر و کارایی گیربکس اتوماتیک دارد. با رعایت نکات نگهداری و توجه به علائم هشداردهنده، می توان از گیربکس اتوماتیک خودرو بیشترین بهره را برد و تجربه رانندگی ایمن و لذت بخشی داشت.
